Maand: september 2017

Op St. Mary School in Westlock ontmoet ik Nora Mchaughey.
Zij is de adjunct directeur en tevens ‘coördinator inclusief onderwijs’. Dit is een ‘pre K-12 school’, een school voor kinderen vanaf 4 tot 17 jaar. Ook het ministerie van onderwijs van Alberta schrijft inclusief onderwijs voor.
Deze school onderschrijft dat volledig, maar ervaart wel grenzen bij kinderen met ernstige gedragsproblemen. Dus daar wil ik meer van weten. Ik mag observeren bij de leerkracht die als het ware de coach is van deze leerling. Zij werkt met nog een andere leerling die volledige begeleiding krijgt.

De focus is gericht op ontwikkeling en onafhankelijkheid. Hun coach werkt daar aan met veel geduld en begrip. Een kleine verandering kan al veel stress en onhandig gedrag tot gevolg hebben. De coach is daarom vaak bij de gezamenlijke activiteiten met de andere kinderen van de school. Het grote voordeel van deze aanpak is, dat deze kinderen bij de gemeenschap horen.

Nora vertelt over inclusief werken op haar school; het zit ‘m toch vaak in kleine dingen en creatieve oplossingen, is haar conclusie. Als dat meewerkt aan het verkrijgen van een inclusieve maatschappij, is het de moeite waard. Quote Nora:

“inclusive education is time consuming and tedious but it is critical important”

Een voorbeeld van de werkwijze is ‘buddy learning’, waarbij oudere en jongere kinderen door elkaar activiteiten uitvoeren en op die manier van elkaar leren. Ook zie ik in de klassen de halflege muren, waar steeds weer iets bij gehangen wordt dat past bij de leerstof. In de groep waar ik een kijkje neem zie ik dat de organisatie, de voorbereiding en de werkvormen helpen om om te gaan met de verschillen tussen kinderen.

Ouders zijn altijd betrokken bij de school. Mindfulness is geïntegreerd in de pedagogisch aanpak. Samenwerking met organisaties die het gezin ondersteunen is van groot belang, ze noemen het Child protection.

Dat was een interessant bezoek, ik ben blij met de medewerking die ik krijg. Mensen gaan zonder voorbereiding voor mijn camera staan en willen graag meewerken aan een inclusieve maatschappij.

De provincie Ontario heeft maar enkele schoolbesturen. Ik bezoek een van hen ‘Keewatin Patricia District schoolboard’ en werd ontvangen door het team dat zich bezighoudt met kinderen met special needs en de bestuurder.

Even voorstellen: Sean Monteytgh, ‘director of education’, hij is de bestuurder.
Candice Kerkermeier, ‘mental health-lead’, zij verzorgt de scholing voor leerkrachten.
Bea van Burgsteden, de schrijfster van het blog.
Joan Kantola, ‘superintendent in charge of special education’, zij coördineert de ondersteuning voor special education, ontwikkelt het beleid en ondersteunt de bestuurder.
Gayle Mutrie ‘save en supportive schools-lead’, zij verzorgt de praktische ondersteuning op de scholen.

Dit bestuur beslaat een gebied zo groot als Frankrijk. Zij hebben 5200 kinderen, 54% daarvan is ‘first nation’ (oorspronkelijke bewoners). De afstand van de ene kant van het bestuur naar de andere is enorm, zeker 6 uur rijden. Dat betekent dat de mensen die scholen ondersteunen heel veel kilometers afleggen.
Zij vertellen dat er vroeger speciale scholen waren. Nu zijn er alleen nog speciale scholen voor kinderen die slechthorend, doof, slechtziend of blind zijn. Ze moeten dan wel naar Toronto, 1600 km verder. Plaatsing op zo’n school is er op gericht om weer terug te keren naar de basisschool in eigen stad of dorp.
De overgang naar inclusief onderwijs heeft veel tijd gekost en is nu algemeen geaccepteerd. Er zijn nog veel hobbels te nemen. Een ervan is de samenwerking met de ‘first nations’. Vooral in Noord Canada wonen zij in reservaten volgens hun eigen cultuur, met hun eigen scholen. De bestuurder is in gesprek met Nishnawbe Aski Nation. Ze hebben een overeenkomst getekend om samen te werken.

Hij vindt het belangrijk om in gesprek te blijven. De ‘first nations’ gemeenschap groeit, hij vindt het zijn taak om samen met hen op te trekken en meer te integreren.

Ouote van Sean Monteytgh:

“Every child has the right to come to school
Every child needs to feel safe at school
Every child has the right to be in system free of discrimination”

Het belang van relaties wordt nog eens onderstreept door de bestuurder. Ook merkt hij op dat het bieden van inclusief onderwijs niet goedkoper is dan het hebben van speciale scholen.

Inclusie verplichten vanuit het ministerie zal niet werken. De mensen die het moeten uitvoeren moeten voelen dat het belangrijk is voor de gemeenschap en de toekomst.

Ouote van Sean Monteytgh:

“cultural changes already reacting to their own reality”

Hij wil daarmee zeggen dat je vernieuwing steeds kunt uitstellen, maar dat de tijd (realiteit) je zal inhalen.

Joan Kantola zet op een rij waar Canada aan heeft gewerkt om tot inclusie te komen:
– De mensen moeten het echt willen
– De politiek moet duidelijk aangeven wat er verwacht wordt
– De sleutelfiguren die de transformatie in de praktijk vorm geven, de ‘champions’ worden ingezet
als ambassadeur

Omgaan met trauma’s is de focus voor de volgende jaren.

Er zijn wel speciale klassen in scholen, de kinderen kunnen daar tijdelijk een deel van de week ondersteuning krijgen. Het programma is erop gericht dat ze terug gaan naar de eigen klas. Candice Kewrkermeier vertelt er over:

We kunnen Canada niet vergelijken met Nederland, de bevolkingssamenstelling, de omgeving en de omvang bijvoorbeeld zijn heel anders dan in Nederland.
De de situatie is heftiger dan ik had gedacht. In vele gesprekken hoor ik de ongerustheid over de toekomst met betrekking tot de ‘first nations’.
Ik ben onder de indruk van de passie voor inclusief onderwijs, waarbij het gelijkwaardigheid leidend is.

Passend onderwijs en inclusief onderwijs… wat is nu eigenlijk het verschil? Voor mij gaat inclusief onderwijs een stap verder dan passend onderwijs. Op dit moment hebben we het in Nederland over ‘passend onderwijs’. In Canada is in 1984 ‘inclusief onderwijs’ ingevoerd, radicaal, zonder tussenstappen.

In een van mijn eerste blogs vraagt Kalinka naar voorbeelden die zij kan gebruiken om aan alle verschillende onderwijsbehoeften te voldoen in haar groep. Ik krijg de kans om bij Sherri Lankinen in de groep te kijken op de ‘Whitefish Valley’, dat is precies waar ik voor kom!

Sherri’s tips zijn vaak heel eenvoudig en alle kinderen profiteren er van:

Voor Sherri is inclusie normaal; als er iets nodig is zoek je naar een oplossing. Een goed voorbeeld vind ik de geluiddempers onder de stoelpoten, zodat haar leerling met gehoorproblemen niet te veel last heeft van het geschuif over de vloer. Toen ik haar daar voor complementeerde haalde ze haar schouders op en zei: ‘ik verplaats me in de kinderen en hun vragen of zorgen, dan komen de oplossingen vanzelf’.

Ik wilde met een ‘open mind’ kijken naar hoe de leerkrachten vorm geven aan de opdracht om inclusief te werken. Ik kom mooie dingen tegen, ook in Canada gaat het de ene leerkracht gemakkelijker af dan de andere. Hoewel het van bovenaf is opgelegd lijkt iedereen achter inclusief onderwijs te staan, dat is een van de redenen waarom het werkt.

Deze school hoort bij het ‘Lakehead Schoolboard’, met scholen in Kakabeka Falls, Whitefish en Thunder Bay (Ontario). Glenn Cunningham, de directeur, vertelt dat er vroeger ook speciale scholen waren in Canada. Inclusief onderwijs werd in 1984 ingevoerd; men wil insluiten in plaats van uitsluiten. Er zijn nog wel speciale scholen voor kinderen die slechtziend, blind, slechthorend of doof zijn, maar die staan in Zuid Ontario, 1600 km van Hymers. Glenn staat helemaal achter het inclusieve onderwijs en vertelt gepassioneerd over de voordelen voor de toekomst van alle kinderen: “School is not an academic setting only, but a cultural setting where learning happens for all”

Hoe gaan we om met alle verschillen:

Glenn vraagt me te kijken of kinderen die speciale ondersteuning krijgen, opvallen in de klas. Het is duidelijk zijn bedoeling dat ik geen verschil zie: “De gelijkwaardigheid moet je zien en voelen in de klas”. Hij praat niet alleen over zijn visie, hij handelt er ook naar. Dat zie ik aan hoe hij met kinderen in de school omgaat, hij zíet hen werkelijk. Als ik hem volg om in enkele klassen te kijken merk ik dat datzelfde geldt voor zijn omgang met leerkrachten en ouders.
In zijn school, Whitefish Valley is een gespecialiseerde leerkracht ‘gezondheid en extra ondersteuning’. Zij verzorgt samen met de leerkracht alles rondom een leerling met extra ondersteuningsbehoefte.
Bij meer complexe casuistiek wordt gekeken wat er precies nodig is, volgens de werkwijze IPRC: Identification Placement Review Committee.
De benodigde ondersteuning wordt door het bestuur verzorgd in overleg met de directeur van de school.

Glenn legt uit wat de focus is wat betreft het omgaan met elkaar:

Sherri Lankinen is leerkracht op de Whitefish Valley:

Glenn benadrukt dat de rol van de andere kinderen in de groep minstens zo belangrijk is als die van de leerkracht: “biggest supporter of children with special needs are other children”.

Het valt op dat Glenn alle mensen in zijn school kent. Zijn visie is duidelijk: ‘we gaan het samen doen, niemand uitgezonderd’. Dat is ook de schoolvisie, dat voel je; er is echte aandacht.

In het volgende blog zal Cherri veel van haar wijsheden met ons delen. Zij ziet inclusief onderwijs juist als een voordeel voor alle kinderen.

Maandag heb ik het eerste gesprek dat is geregeld door mijn familie. Ik ga spreken met Tom Bolend, hij is consultant voor het ministerie van onderwijs van Ontario. Hij heeft veel ervaring als special education facilitator, hij ondersteunde het proces naar inclusief onderwijs.
Hij is medeontwikkelaar van een programma waarin leerkrachten leren omgaan met traumaverwerking. Dat is de focus die het onderwijs in Ontario gaat leggen, gebaseerd op academisch onderzoek. De ontwikkeling is in de laatste fase.

Voor hem is inclusief werken de enige manier om een maatschappij te krijgen waarin men leert omgaan met elkaar en zich gerespecteerd en veilig voelt.

Ik vraag hem hoe hij denkt dat het verder moet gaan:

Hij benadrukt het belang van well-being, van zich veilig voelen. Aspecten van mindfullness en yoga, het aangaan en onderhouden van relaties zijn daarin opgenomen. Het programma dat hij maakt met zijn groep zal daarin gaan voorzien.
Ter infnormatie hierbij de website www.thirdpath.ca

Kalinka is leerkracht van groep 1-2 op de St. Jozefschool in Achterveld. Wij waren collega’s, wij trokken veel met elkaar op en het onderwijs was een geliefd gespreksonderwerp, vooral over hoe het nog beter zou kunnen. Daarom heb ik gevraagd haar ervaringen tot nu toe met ons te delen.

15 September ga ik op reis naar Canada. Het wordt een bijzondere reis, ik zal veel familie ontmoeten en hun vrienden en collega’s. Zij zullen mij meenemen langs het onderwijs in Canada.

Drie broers van mijn vader zijn in de 50-er jaren vertrokken naar Canada. Zij kregen tezamen 17 kinderen, die inmiddels ook weer kinderen hebben en zijn uitgewaaierd over een groot deel van Canada. Enkelen van hen werken in het onderwijs, anderen hebben een connectie met iemand in het onderwijs. Dat familienetwerk heb ik aangeboord om leerkrachten, directeuren, bestuurders en andere betrokkenen te spreken over achtergronden en vooral over het werk van alledag. Canada noemt haar onderwijs inclusief. Wat bedoelen ze daarmee? Hoe werkt men daar dan? De leerkracht die moet het doen en ik ben zo benieuwd hoe dat er dan uit ziet. Ik ben niet de enige die dat graag wil zien:

Ik ga het gewoon vragen aan de mensen die ik spreek in Canada, ik hoop dat ik ook in de klas mag kijken, zodat ik de werkwijze kan beschrijven of zo mogelijk kan filmen. In de taal van nu heet dat ‘bloggen’ en ‘vloggen’, ik ga graag mee met de tijd.
Iedereen is welkom om ze te lezen, te zien en te reageren. Heb je vragen, pak je kans, ik stel ze voor je. Dit is een uitnodiging!