Maand: oktober 2017

Robin is leerkracht én ouder, ik ontmoet haar bij mijn familie. Als ik haar vertel waarom ik geïnteresseerd ben in het Canadese onderwijs, hebben we een interessant gesprek.
Ik leg uit dat in Nederland kinderen met ‘special needs’ soms naar speciale scholen gaan. Het duurt even voordat ze begrijpt dat dat betekent dat die kinderen dan ook vaak naar een andere plaats gaan. Ze reageert uiteindelijk ongelovig en zegt: “Bedoel je dat ze niet naar de gewone school mogen?! Maar dat is segregeren!”. Ze vervolgt: “Dat doen wij niet, we hebben soms wel een speciale klas, maar dan op onze eigen school; echt niet in een andere plaats!”.
Mijn vraag is hoe zij dan als leerkracht om gaat met de verschillen in haar klas. Robin: “Wij differentiëren onze instructie en stemmen af op de ‘needs’ van kinderen. Ik kan niet altijd alle kinderen geven wat ze nodig hebben. Maar ik probeer zo goed mogelijk te onderzoeken wat kinderen helpt om zich te ontwikkelen. Ik richt me op wat er nodig is, zo zal ik met het ene kind de leerstof vaak oefenen en met het andere minder”.

In Canada werkt men met een onderwijs curriculum, waarin de leerlijnen beschreven zijn, er zijn dus geen methodes die gevolgd worden. Ik begrijp dat zij daarom de ruimte ervaart om kinderen op een andere manier naar het zelfde doel te begeleiden.
Ze vertelt ook over haar frustratie dat ze niet alle kinderen tegelijk kan helpen, ze heeft er 25 in haar klas. Robin: “Het is zeker niet altijd gemakkelijk. Maar ze zitten wel bij elkaar in de klas en leren met elkaar om te gaan en elkaar te respecteren, dat is heel veel waard!”.

Robin ziet ook de kant van de ouder, haar zoon zit sinds kort op school. Het lijkt haar lastig als zij als ouder merkt dat hij niet alle aandacht krijgt, als hij die nodig zou hebben. Robin: “Stel dat híj iets extra’s nodig heeft en in zijn klas zitten veel kinderen met ‘special needs’, is er dan wel tijd voor hem? Maar ik zou hem nooit naar een andere school laten gaan.” Als ik haar vraag hoe ze dat aan zou pakken, is haar antwoord: “Dan zou ik als ouder graag willen helpen. Ik zou willen dat alle ouders begrijpen hoe belangrijk zij zijn en wat zij kunnen betekenen voor de ontwikkeling van hun eigen kind: They are their child’s best advocate.”
Quote van Robin:

“De relatie van de leerkracht met de ouders is belangrijk voor het succes van het kind”.

Het Early Childhood Intervention Program bestaat al 33 jaar en wordt gesubsidieerd door de regering; de landelijke regering betaalt voor first nation kinderen, de provincie de andere kinderen. Audra werkt voor hen beide als ‘consultant Northeast early childhood intervention Program’. Ze werkt in een team dat gezinnen met ‘special needs’ ondersteunt.

De gezinnen zijn vaak tijdig in beeld omdat de kinderen al vanaf jonge leeftijd opvallen of zijn gediagnosticeerd vanuit het medische circuit. Niet alleen de kinderen krijgen ondersteuning maar ook het gezin en andere betrokkenen, men gaat uit van het hele systeem rondom een kind. Audra verzorgt een deel van de ondersteuning en coördineert andere professionals die ook bij het gezin betrokken zijn. Ze noemt als voorbeeld de ergotherapeut (occupational therapist) die het kind ‘live skills’ aanleert. Het gaat om kinderen van 0 tot 6 jaar. Audra komt bij hen thuis. Ze gaat ook naar de reservaten, meestal met een paar van haar collega’s. Ze hebben daar een praktijkruimte en de gezinnen (of een deel er van) komen bij hen.

In Saskatchewan gaan de kinderen op hun vijfde naar ‘kindergarten’, de kleuterafdeling van de school. Er is echter een uitzondering voor kinderen met ‘special needs’, zij mogen soms al op driejarige leeftijd naar school als dat beter is voor hun ontwikkeling. Ze komen dan in een kleine groep met veel ondersteuning. Audra verzorgt ook de overgang van thuis naar school, uiteraard in overleg met ouders. Afstemming met alle betrokkenen is van groot belang. Hierbij is de relatie tussen en het vertrouwen in de andere partijen een voorwaarde. Dat blijft het hele proces een aandachtspunt, Audra besteedt daar in het begin van de interventie heel veel tijd aan. Zonder dát bereik je niets, zegt ze. Over het algemeen krijgt een kind dat zij begeleid heeft een Educational Assisten (‘EA’) op school. Die neemt Audra’s werk op school over en blijft meestal een paar jaar betrokken.

Dit programma doet mij denken aan het gezegde:

Chantelle Vandertweel heeft ‘grade’ 3 (7-8 jarigen). Ze houdt een website bij voor de ouders en de leerlingen. Ik ben even in haar groep. Een van haar leerlingen heeft het syndroom van down, voor haar is er een assistente in de groep (een ‘EA assistent’). Ik wil er geen foto of video van maken in verband met de privacy. Ik zal daarom beschrijven wat ik zie: er is een (extra) volwassene in de groep, ze begeleidt de leerling met het syndroom van down. Ze verleent ook andere hand- en spandiensten als dat zo uit komt. Er wordt een muziekles gegeven; liedjes met bewegingen. De ‘EA’ doet de betreffende leerling de bewegingen voor, het meisje maakt oogcontact en doet alles na, ze is zeer tevreden over zichzelf en kijkt trots rond.

Als de kinderen naar huis zijn vertelt Chantelle over de strategie die zij gebruikt om een kind met autisme bewust te maken van zijn gevoel en de manier om daar mee om te gaan.

Trots laat de leerling mij het armbandje zien dat hij zelf gemaakt heeft naar aanleiding van zijn eigen gemaakte overzicht.

De school heeft nog veel meer materialen, die de leerkrachten in kunnen zetten om leerlingen te ondersteunen. Chantelle laat een vertelketting zien met verschillende kralen die de verteller ondersteunen bij het vertellen van een verhaal.

De leerkrachten van deze school zijn echt gericht op het kind en dat wat het nodig heeft. Ze hebben veel kennis en materialen tot hun beschikking, maar gebruiken ook hun eigen creativiteit. Ik heb bewondering voor hun inzet, hun enthousiasme en de wil om voor elk kind iets te vinden dat hen helpt om te ontwikkelen.

Ik heb ook gesproken met een ‘EA’ (Educational Assistent). Je ontmoet haar in mijn volgende blog.

Nadine is leerkracht van ‘grade’ 4 (9-10 jarigen) op de Reynolds Central School in Melfort. Eén derde van haar klas heeft ‘special needs’. Er is veel kennis op school en vanuit het bestuur is er begeleiding mogelijk voor de leerkrachten door een ‘diversity education teacher’.

De school heeft onder andere kinderen met vormen van autisme, zoals ADHD, ADD, Tourette en Down syndroom. Een groot aantal kinderen komt uit de Filipijnen en spreekt geen engels. Daarnaast hebben veel kinderen het Foetus Alcohol syndroom. Dat laatste komt veel voor bij de ‘first nations’.
Om voor ondersteuning in aanmerking te komen moet het kind een IIEP (een individueel veranderplan) hebben, met eigen leerdoelen, omdat ze het curriculum meestal niet halen. De leerkrachten die ik spreek geven mij mee, dat soms een speciale school of een speciale klas de enige oplossing is om een leerling te ondersteunen.

De leerkrachten van de school kunnen veel zelf. De kinderen zitten weinig aan hun tafeltjes, ze werken veelal op kleedjes op de grond. Daarnaast is er een ruim assortiment aan stoelen. Zelfs een hometrainer staat tot hun beschikking. Ze maken gebruik van allerlei materialen. Katie en Nadine laten het één ander zien in de volgende video’s.


Nadine is ook begonnen met mindfull oefeningen. Het doel is kinderen inzicht te geven in hun emoties en het handelen tijdens de emoties. Ze leren hun gevoelens te herkennen en daarmee om te gaan. Onder andere door ademhalingstechnieken die in spel worden verwerkt. Ze is enthousiast over de goede resultaten. Ze gaat dat zeker verder uitwerken.

In Saskatchewan in de omgeving van Melfort leeft een groep mensen in een gemeenschap die Star City heet. Het zijn ‘Hutterites’. Je kunt ze vergelijken met de Amish, een bekendere religieuze groep. Ze wonen in kolonies van ongeveer 150 mensen, die meestal ook familie zijn. De jongens gaan op hun 15e naar andere kolonies om een bruid te zoeken. De meisjes mogen niet reizen.
Als er meer dan 150 mensen zijn, wordt een nieuwe kolonie gesticht. Ze komen oorspronkelijk uit Europa en wonen nu ook in Amerika en Canada. Ze leven allen op dezelfde manier en zijn ‘zelf verzorgend’.
Tijdens mijn bezoek waren de groenten in de tuin al geoogst. Ik kon nog wel een kijkje nemen in de tomatenkas, onze gids vertelt hoe de tomaten worden gepoot en verzorgd.

De Hutterites leven volgens oude tradities. Ze eten gezamenlijk in de eetzaal vanaf een bepaalde leeftijd. De vrouwen bedienen eerst de mannen en eten daarna zelf. Jonge gezinnen eten thuis.
De kolonie is eenvoudig gebouwd, de kleding en haardracht ogen als uit de beginjaren 1900. Dus ik was verbaasd een enorme stal met koeien aan te treffen, die door een robot worden gemolken!

We mogen ook een kijkje nemen in de school. Op de foto het gebouw; in de kelder de school, daarboven de kerk.

Wij worden welkom geheten door de leraar en de kinderen, die zich keurig aan ons voorstellen. Alle leeftijden zitten bij elkaar in de klas. Vanaf 15 jaar gaan ze niet meer naar school en nemen hun plaats in in de gemeenschap.

Na de rondleiding hebben we in hun winkel uiteraard nog het een en ander gekocht, hun producten zijn gewild en een goede bron van inkomsten.

Dit bezoek was een bijzondere ervaring: inclusief onderwijs in Canada heeft wel heel veel facetten!

‘Gronlid Central School’ hoort bij het ‘North East Schooldivision‘. Saskatchewan heeft in totaal 11 schoolbesturen.
Het dorp Gronlid ligt in een dunbevolkt gebied met veel grote graanboerderijen. Mijn familie bijvoorbeeld bewerkt 7200 acres (dat is ruim 29 km2), zo groot, het is bijna niet voor te stellen.
Ik rijd in eerste instantie de school voorbij, wat bijna onmogelijk is in zo’n klein dorp. Uiteindelijk zie ik de naam op een wit gebouw, dat er niet uitziet als een schoolgebouw, ik ben benieuwd!

Van binnen is het een mooi ingerichte school. Hier zie ik bijvoorbeeld ook materialen voor kinderen die wat anders nodig hebben dan een gewone stoel.

En wat denk je van de nationale sport, hockey, dat kan hier ook, de schaatsen staan al klaar!

Nadine Hiebert is leerkracht van ‘grade’ 1 (5-6 jarigen) en 2 (6-7 jarigen). Zij zat als kind ook al op deze school en kan mij veel vertellen over het onderwijs en de achtergronden.
Deze school heeft 51 leerlingen. Ze komen vooral uit boerengezinnen. Een derde komt van het ‘James Smith reservaat’, ‘first nation’ kinderen dus. In theorie gaan die naar de school in het reservaat. Maar veel ouders vinden het onderwijs in het dorp beter. En vragen toestemming aan de ‘chief’ van het reservaat om hun kind op de school in het dorp te plaatsen. Die kinderen spreken thuis wel engels, maar dan niet volgens de regels. Zodat er veel extra ondersteuning nodig is op het gebied van spraak en grammatica.
Als er meer nodig is dan de school kan bieden heeft het schoolbestuur een ‘diversity education teacher’ die kan helpen.

De leerkracht werkt vanuit leerlijnen en gebruikt het onderwijs curriculum als leidraad. Om de ontwikkeling te volgen maken ze gebruik van toetsen die het bestuur voorschrijft. Twee keer per jaar doen de kinderen een test die wordt voorgeschreven door de provincie.

Nadine vertelt iets over haar werkwijze.

Nadine vertelt hoe ze omgaat met het curriculum.

Nadine gaat uit van inclusie, als er iets nodig is zoekt ze een oplossing. Als ik haar vraag welke rol ouders spelen, vertelt ze dat ouders en kinderen enkele malen per jaar in gesprek gaan met haar. Kinderen presenteren dan hun ontwikkeling en zijn partner in het gesprek.
Ik ben onder de indruk van wat Nadine mij vertelt over hoe zij haar rol neemt in de ontwikkeling van de kinderen van Gronlid, niemand uitgezonderd.

De Canadese Grondwet omvat ook het ‘Charter van Rechten en Vrijheden’, dat de fundamentele rechten van alle bewoners van Canada bevat. Het Charter beschermt vrijheid van meningsuiting en godsdienst, democratische rechten, bewegingsvrijheid en vrijheid van taal; het beschermt burgers tegen bijvoorbeeld discriminatie op basis van geslacht, ras, etnische origine en fysieke of mentale handicap.

Dit land met zoveel emigranten uit verschillende landen én de oorspronkelijke bewoners (first nations’) heeft er voor gekozen om het gelijkwaardigheidsprincipe hoog in het vaandel te hebben.

Elke provincie geeft vorm aan haar eigen onderwijs curriculum, dat bestaat uit doelen per vakgebied met een korte uitwerking. Daar zitten dus verschillen in. Men is eigenaar van uitwerking en uitvoering van het curriculum.

Hieronder een foto van het curriculum voor ‘grade’ 1 en 2 in Saskatchewan, het is slechts één map.

Dit is een voorbeeld van een korte uitwerking van bovenstaand curriculum.

Naast dit curriculum zijn er voorbeeldboeken per vakgebied waar de leerkracht informatie en ideeën uit kan kiezen. Er zijn dus geen methodes met werkt met leerlijnen.

Dit is het onderwijs curriculum van Ontario per vakgebied.

Ook de terminologie is per provincie verschillend. Zo worden bijvoorbeeld ‘schoolbesturen’ in de ene provincie ‘boards’ genoemd en in de andere ‘divisions’. Ook de ondersteuners voor ‘special needs’ hebben andere namen per provincie.

Maar de schoolbussen zijn in elke provincie wel hetzelfde!

De provincies die ik heb bezocht werken allen aan inclusief onderwijs. Ook in Canada gaat dat niet vanzelf, maar de mensen die ik spreek vinden het heel belangrijk. Het onderwijs heeft wat hen betreft een voorbeeldfunctie in het uitdragen van het gelijkwaardigheidsprincipe.